Gezond zijn, gezond blijven: een recht van iedereen!

Nederland is een van de welvarendste landen van Europa en Nederlanders voelen zich gemiddeld gelukkiger dan andere wereldburgers. De gezondheid van Nederlanders is nog nooit zo goed geweest als nu en wordt nog steeds beter. Maar het is ook een feit dat het verschil tussen arm en rijk in gezondheid groot en schokkend is. Mensen met de laagste inkomens, de minste scholing en een laag beroepsniveau leven gemiddeld zeven jaar korter en negentien jaar langer met chronische aandoeningen dan hoger opgeleiden.
Deze onrechtvaardigheid, die als een soort ‘natuurverschijnsel’ geaccepteerd lijkt te worden, was de aanleiding voor prof. dr. Paul Robben voor zijn lezing die hij op 5 maart heeft gehouden in theater aan de Slinger. De lezing vond plaats in het kader van de Arie Groenevelt-lezing die door de PvdA Houten -alweer- voor de zevende keer werd georganiseerd.

Voor een publiek van bijna 80 aanwezigen werd haarfijn uit de doeken gedaan hoe scheef de verhoudingen liggen als het gaat om gezondheid. En in Houten, door Paul Robben omschreven als ‘een oase van geluk’, moeten we ons niet in slaap laten sussen door gemiddelde cijfers op regio niveau. In Houten is ook een aanzienlijke groep ‘achterblijvers’, mensen die moeite hebben grip te houden op gezond zijn en gezond blijven.

Paul Robben is een groot voorstander dat de lokale overheid, gesteund door de landelijke overheid, het voortouw neemt om de gezondheidsverschillen tussen arm en rijk te verkleinen. “Om verschillen te verkleinen is het op de eerste plaats nodig om het probleem te willen zíen en te analyseren en wel op wijkniveau. Dat geeft een concreet perspectief voor de lokale politiek en de zorginstellingen hoe je het aan kunt pakken. En daar is lef voor nodig, want je moet er inderdaad voor achter de voordeur bij mensen komen.” Er ontstond een levendige discussie toen forumleden en later ook de aanwezigen in de zaal meededen aan het gesprek.

Ronnie van Diemen, inspecteur-generaal van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd, deelde de mening dat te veel mensen in Nederland moeite hebben zelf regie voeren over hun leven op het gebied van gezondheid, ziekte en zorg. “Dat is ernstig”, stelde zij, “Het is bovendien hardnekkig, feit is dat de verschillen in gezondheid de laatste jaren niet kleiner maar groter worden.” Ze pleitte er voor de onzichtbaarheid van het probleem, zichtbaar te maken. Vanuit het ministerie kan ondersteuning geboden worden, door beleid en kaders, maar de landelijke overheid is afhankelijk van wat op lokaal niveau wordt opgepakt.

Erna Deijns-de Goede, huisarts en bestuurder DuurSaam Houten, stelde dat het belangrijk is dat lokale politiek en zorginstellingen ‘niet door een rietje naar het probleem moeten kijken’, een bredere blik is nodig. Ze deed daarbij de oproep aan ons allen om dat te doen vanuit een houding van omzien naar elkaar en de wil om echt te luisteren.

Nadja Jungmann, lector ‘Schulden en Incasso’ bij Hogeschool Utrecht, benadrukte dat onderzoek echt kan helpen om de verschillen in gezondheid tussen arm en rijk te verkleinen. “We weten steeds meer en beter welke aanpak wel en welke aanpak niet werkt, we moeten nu alleen nog leren gebruik te maken van deze inzichten.” Werkeloosheid, slechte huisvesting en schulden hebben hun weerslag op de gezondheid, veroorzaakt een minder gezonde leefstijl en veel stress. Als je je huur niet kan betalen, staat een gezonde maaltijd niet zo hoog op de prioriteitenlijst.

Jocko Rensen, wethouder PvdA Houten, hield een pleidooi om voor ogen te houden dat het over mensen gaat en niet over het systeem. “We zetten ons in Houten in om het contact met mensen aan te gaan, de mensen op te zoeken en een relatie op te bouwen. Dat kan niet in één keer, snelle oplossingen bestaan niet. Het vraagt om de lange adem en de wil om minimaal de komende 10 jaar hier in te investeren. Dan komen we er wel. Het gaat om de politieke wil om onrechtvaardigheid op willen heffen.“

Om de hele Arie Groeneveltlezing door Prof. dr. Paul Robben te lezen klik dan hier.