DE STRIJD

Op deze plek heb ik natuurlijk wel eens laten blijken dat ik uit een rood nest kom. Wie de afgelopen weken afleveringen van de documentaire serie De Strijd heeft gezien en uitkijkt naar de nog komende uitzendingen, zal begrijpen dat ik er met meer dan normale belangstelling naar gekeken heb. In alle afleveringen tot nu toe zat wel iets dat ik minstens herkende van horen zeggen, maar dat ik vaak ook zelf van nabij gezien heb in de latere opbouwjaren na de Tweede Wereldoorlog.

Jaren geleden beschreef ik hier summier de omstandigheden waarin mijn grootouders van moederszijde in mijn geboortestad Purmerend leefden en werkten. Zij waren nog vervuld van de solidariteitsgedachte, ook toen ze het zelf met hard werken al een stuk verder gebracht hadden in het leven, zo zelfs dat ze in de crisisjaren voor de oorlog het hoofd boven water konden houden. Ik vind het jammer dat zij al overleden waren voordat ik geboren werd, want ik zou ze graag zelf gekend hebben, maar voor hun was het misschien wel beter, want alleen mijn grootvader heeft de beginjaren van de bezetting nog hoeven meemaken.

Mijn moeder, die een late roeping was wat kinderen krijgen betreft, heeft veel van het gedachtegoed dat zij meekreeg van haar ouders en door haar ervaringen, aan mij overgedragen, dat spreekt bijna vanzelf. Een van die ervaringen, beschreef zij me later, vond ze de teleurstelling na de oorlog: dat de hoop op een betere samenleving met meer saamhorigheid al snel de bodem ingeslagen werd, doordat de meeste mensen zich terugtrokken op hun oude stellingen of liever in hun oude vertrouwde zuilen. De banden die het verzet tijdens de oorlog gesmeed leek te hebben, bleken te broos. De doorbraakbeweging waaruit de Partij van de Arbeid geboren werd, heeft maar kort gebloeid. Nu had moeder al zorgen genoeg, maar de animo om toch nog lid te worden van een politieke partij was door de teleurstelling danig geslonken. Voor de AJC had ze in haar jeugd het vuur uit de sloffen gelopen, maar haar draai heeft ze niet meer kunnen vinden. Gelukkig kon ze zonder wrok nog veel herinneringen aan de strijd uit haar jeugd aan mij meegeven, en zo geeft de documentaire serie De Strijd me het gevoel van thuiskomen in een tijd die ik niet eens bewust heb meegemaakt.