De toekomst van Fort Honswijk: een proces, geen project

In september 2016 heeft de gemeente een belangrijk besluit genomen om het Fort Honswijk aan te kopen (voor een symbolisch bedrag) en het weer open te stellen voor publiek. Het fort, dat samen met Fort Everdingen de ‘Wachters van de Lek’ vormt , is een icoon van formaat van de Hollandse Waterlinie, niet alleen in Nederland, maar van Europa. Het staat zelfs op de nominatie van de UNESCO als wereld erfgoed.
Ruim een jaar later zijn in de raad plannen besproken hoe we dat als gemeente voor ons zien. In de afgelopen weken is gebleken dat er een enorme betrokkenheid is bij voorbereiding van plannen voor Fort Honswijk. Er zijn veel verschillende visies en ideeën, maar er is ook een duidelijk gedeeld belang: iedereen is vóór restauratie van de monumenten op het fort. Met als doel om het prachtige cultuurhistorisch erfgoed toegankelijk te maken voor een breed publiek en de natuur- en ecologische waarden te behouden.
Deze restauratie kost veel geld, zo’n 20 miljoen. Dat kan en wil de gemeente niet zelf opbrengen en hiervoor zal subsidie aangevraagd worden, onder meer in het kader van het ‘Jaar van het cultureel erfgoed’. En natuurlijk hebben we als PvdA ook verwacht dat er ideeën op papier gezet werden hoe het fort zichzelf financieel zou kunnen bedruipen. Investeren in monumentenzorg is nu eenmaal geen geldmachine. Over de manier waarop het fort (economisch) zelfvoorzienend moet worden en op welke wijze en tempo het zich ontwikkelt tot een toeristische trekpleister en economische drager voor het Eiland van Schalkwijk, zijn de meningen erg verdeeld. Naast veel goede ideeën en oprechte zorgen, kwamen er in de gesprekken en op sociale media kwalificaties over tafel die de ambities overschaduwen. Dat vinden we meer dan jammer. Dat verdienen de mensen niet die zich met een grote betrokkenheid inzetten voor de ontwikkeling en behoud van Fort Honswijk. En dan gaat het zowel om de belangengroepen, als de ambtenaren en de experts die ook met ziel en zaligheid aan de plannen hebben gewerkt. Dat is geen goed begin van een traject dat nog 10 – 15 jaar onze aandacht zal vragen. Daarom is er een fasering nodig om de plannen béter te maken. We zijn er van overtuigd dat een knip in het proces de ambities weer in balans brengen: eerst de focus op de restauratie en binnenhalen van subsidiegelden. En tegelijk méér tijd nemen voor het verder uitwerken van de bestemming van het Fort en een breed gedeeld positief beeld van de mogelijkheden die het fort biedt. Dat kost tijd en die tijd willen we nemen.
Misschien is polarisatie van de afgelopen weken wel nodig geweest om uiteindelijk het goede evenwicht te doen ontstaan. We hechten des te meer aan regie die de gemeente het komende jaar moet blijven voeren in het participatie- en ontwikkelproces, want in gesprek blijven is belangrijk voor de weg voorwaarts.