Ruimtelijke Koers Houten, onze inzet

Goed en betaalbaar wonen staat in Houten zwaar onder druk. De nood is hoog. Heel veel mensen willen graag verhuizen naar een huis dat beter past bij hun levensfase, maar het ontbreekt aan woningen die daar geschikt voor zijn. Daarom willen we snél en méér te bouwen, want jongeren, ouderen, mensen met een bescheiden inkomen, mensen die zorg nodig hebben, zijn de ‘outsiders’ op de woningmarkt, zij betalen de rekening. En hun positie wordt er niet beter op. Bouwen, bouwen, bouwen is dus het devies. Daar is iedereen, van links tot rechts, het over eens.
Wanneer er in de komende 20 jaar 4800 woningen bijkomen in Houten, moet je dus samen goed bedenken hoe je dat vorm gaat geven. Het is om die reden belangrijk dat de Ruimtelijke Koers gebaseerd is op een visie en een heldere ambitie. Een visie die duidelijk maakt wat we willen en waar we voor gaan. Niet alleen vandaag, maar ook de komende jaren. Houten heeft veel kwaliteit en die kwaliteit willen we ook graag aan de toekomstige inwoners van Houten doorgeven.
Het bedenken van een goed plan is een stuk ingewikkelder geworden. Gemiddeld duurt het zeven jaar voordat een traject van planvorming tot overhandiging van de sleutel aan de eerste bewoners doorlopen is. Want natuurlijk willen we allemaal goede en betaalbare woningen, maar we moeten ook ergens werken, recreëren en ons verplaatsen, moet de natuur beschermd worden en moet onze leefomgeving aangepast worden aan het veranderende klimaat. Voor al deze afwegingen is de Ruimtelijke Koers gemaakt.
Met bijna 400 zienswijzen, inspraak van ruim 200 inwoners in de wijken en in RTG’s en ruim 4000 inwoners die in een referendum hun oordeel erover willen uitspreken, mag je wel stellen dat Houten veel inzet en betrokkenheid van haar inwoners toont voor een goede woonomgeving. Daar kunnen we trots op zijn. Tegen de achtergrond van al die reacties hebben we de afgelopen week in de gemeenteraad de Ruimtelijke Koers met elkaar besproken. Er was nogal wat te bespreken, bijna 90 moties en amendementen passeerden de revue, in een marathonvergadering van drie avonden. Hieronder lees je de hoofdpunten waar de PvdA-fractie zich voor heeft ingezet.
Bouwen zonder hoogtestress De bedoeling en de opdracht van de Ruimtelijke Koers steunen wij. Er moet snel méér gebouwd worden. Dat is de echte oplossing van de woningnood. We denken dat het erg helpt als er meer appartementen bij komen. Dat betekent dat we in Houten op een passende manier hoogbouw kunnen toevoegen. In de Ruimtelijke Koers is daarvoor vooral het gebied van de Molenzoom, het Centrum en de Koppeling aangewezen. Daar staan nu ook de meeste hogere gebouwen. De PvdA-fractie staat achter die keuze. Het past bij de ontwikkeling van Houten, voorziet in de nodige woningen voor doelgroepen waarvoor snel en meer gebouwd moet worden (ouderen, jongeren en starters). Overal, dus ook in Houten, roept hoogbouw zorgen en negatieve associaties op. Deze ‘hoogtestress’ snijdt de pas af voor een afgewogen discussie over hoogbouw op deze locatie. Het college zegt zelf maar heel beperkt hoge gebouwen te willen. Wij vinden het raar dat je dan niet veel scherper bent in de kaderstelling. Je moet als gemeente vooral in de regie blijven. De PvdA wil de mogelijkheid behouden om hogere gebouwen te bouwen en we nemen tegelijk de zorg van veel mensen serieus. Wij denken dat je vanuit ‘rust’ betere plannen maakt dan onder ‘stress’. Met een amendement stelden we een kader voor, dat die stress zou kunnen wegnemen. Helaas kregen we hier nauwelijks steun voor. Fracties die hoogbouw überhaupt niet zagen zitten, deden niet mee. Andere fracties wilden alle mogelijkheden voor hoogbouw openhouden. We blijven nu de komende jaren op andere manieren ons best doen om wat betreft de hoogbouw tot goede en afgewogen besluiten te komen.
Bouwen buiten de Rondweg Al enkele jaren stimuleren we de gedachte om ook buiten de Rondweg te kijken waar we woningen kunnen bouwen. Het college maakt in de Ruimtelijke Koers een keuze voor het ontwikkelen van Noordwest (Doornkade, Hof van Wulven en het gebied langs de Utrechtseweg-Oost). Het is op zichzelf een logische gedachte om deze bestaande locatie te hergebruiken, zeker omdat ruimte altijd een schaars goed is. Doornkade kwam indertijd uit de Stedenbouwkundige Verkenning naar voren als geschikte plek om te transformeren naar woonwijk. Toch kan de uitwerking van Noordwest in de Ruimtelijke Koers in deze vorm niet op onze instemming rekenen. We zijn niet tegen woningbouw in dat gebied, maar zoals het nu in de Ruimtelijke Koers wordt uitgewerkt, blijken er grote nadelen aan te kleven. Het is de optelsom van een ongezond leefklimaat in met name Hof van Wulven, de complexiteit van eigenaarschap op Doornkade en Utrechtseweg-Oost en de hoge kosten door het verleggen van de Rondweg. Ook de voorgestelde verplaatsing van de sportvelden en de uitkoop van de kassen van Jongerius is duur en heel complex.
De afgelopen periode werd ook duidelijk, dat geen enkele fractie het bouwen van zo’n 600 woningen in Hof van Wulven een goed idee vindt. Die woningen staan straks veel te dicht bij de snelweg. Als je daar niet kunt bouwen, dan kan je daardoor in elk geval niet meer de 2200 woningen bouwen waar het college nu voor Noordwest vanuit ging. Dat maakt het belangrijk om voor een woningbouwlocatie ook weer naar Houten-Oost te kijken. Het college heeft echter gekozen voor een landschapspark in Houten-Oost, daardoor is er voor Houten-Oost geen verdere uitwerking voor woningbouw en weten we als raad nu niet of en hoe we in Houten-Oost op een duurzame wijze een woonwijk kunnen bouwen in combinatie met een landschapspark. De coalitiepartijen wilden Houten-Oost in eerste instantie alleen bekijken of het tekort aan woningen gecompenseerd kon worden dat niet in de Hof van Wulven gebouwd kan worden. PvdA Houten vindt het niet de tijd om problemen te “fixen”. Je moet vooral uitgaan van de visie. Een aantal zeer betrokken inwoners uit Houten heeft daarvoor een veelbelovende schets gemaakt, het Manifest Houtense Koers. Het is zeer de moeite waard om met deze nieuwe ogen naar de mogelijkheden van Houten-Oost te kijken.
Samen met D66 hebben we toegewerkt naar een ruime meerderheid in de raad om de keuze voor de ontwikkeling van Noordwest opnieuw tegen het licht te houden en tegelijk een uitwerking voor Oost te maken met de inspiratie uit het Manifest Houtense Koers. We hebben het college gevraagd de resultaten van de onderzoeken na de zomer aan de raad voor te leggen. De keuze kan daarna vervolgens gebaseerd worden op twee volwaardige uitwerkingen.
Betaalbaar bouwen PvdA Houten is kritisch over een aantal aannames over de behoefte aan woningen zoals die nu in de Ruimtelijke Koers staan. Natuurlijk heeft het college van alles onderzocht, maar daarin zijn naar ons idee toch een aantal zaken over het hoofd gezien. Er is wel voorzien in de bouw van sociale huurwoningen, maar het zijn uitsluitend appartementen. Daar is ook zeker behoefte aan, maar het is veel te eenzijdig. Zoals het er nu staat komt er tot 2040 geen enkele sociale huurwoning bij van de categorie ‘huis met een tuin’. Ook heeft het college geen rekening gehouden met het feit dat Viveste tot 2040 tot 800 sociale huurwoningen gaat verkopen. Die verdwijnen dan en we weten niet wat daarvoor terug komt. Op zo’n manier maken we een ‘gewoon rijtjeshuis’ onbereikbaar voor mensen met een bescheiden inkomen. Dat moeten we niet willen. Als we een inclusieve gemeenschap willen zijn, dan moeten we voor iedereen een thuis bieden!
In dit kader hebben we ervoor gepleit nog eens goed te kijken naar het aantal midden-huur woningen die we nodig hebben in Houten. Midden-huur woningen, zo rond de € 1000,- huur per maand, hebben we bijna niet in Houten. Naar ons idee is het belangrijk een goede mix te hebben van huurwoningen, appartementen en ‘rijtjeshuizen’. Die mix helpt enorm om de doorstroming op gang te krijgen. Ook nu trokken we op met D66. We kregen hier een meerderheid voor.
Aansluiting op bestaande bebouwing Wanneer er in een bepaald gebied gebouwd wordt moet die nieuwe woonwijk naadloos aansluiten op de bestaande woonwijk. Er moet voor de bestaande en nieuwe bewoners een win-win situatie ontstaan. Dan krijg je buren en buurten die samenwerken.
In gesprek met de opstellers van het Manifest Houtense Koers wezen zij ons erop dat in de Ruimtelijke Koers weinig aandacht is voor sociale cohesie in de stedenbouwkundige ontwerpen. Ruimtelijke ordening is immers ook sociale ordening. Dat was een terecht punt, want een stimulerende omgeving is van een nauwelijks te overschatten belang voor de gezondheid van bewoners en plezierig samenwonen. Een meerderheid van de raad stemde in met ons voorstel, dat bij elk stedenbouwkundig ontwerp straks aangegeven moet worden hoe nieuwe bebouwing aan sociale cohesie en welzijn bijdragen.
Meestemmen Ook de andere partijen kwamen met hele goede voorstellen en ideeën die we graag ondersteunden. Zo stemden we ook voor voorstellen over participatie, vóór het plan ondersteuning te bieden aan de initiatiefnemers van Coalitie Hart voor Houten om snel aan de slag te gaan met een upgrade van het centrumgebied en de organisaties die daar gevestigd zijn; vóór ruimte maken voor initiatieven als de ‘Knarrenhof’; vóór een groene buffer tussen Nieuwegein en Utrecht; vóór een integrale aanpak voor fiets- en voetpaden en vóór een volledige aansluiting op de A12.
Referendum Een besluit over de Ruimtelijke Koers is op de raadsvergadering van 21 januari nog niet genomen. Niet alleen omdat er over Noordwest en Houten-Oost nog meer uitgewerkt moet worden, maar vooral omdat de inwoners van Houten zich in maart in een referendum nog over de Ruimtelijke Koers gaan uitspreken. Pas na bekend worden van de uitkomst uit het referendum gaat de raad een definitief besluit over de Ruimtelijke Koers nemen.