Nieuwjaar speech 2017

“Het leven kan alleen maar achterwaarts worden begrepen, terwijl we het voorwaarts moeten leven”, zei Sören Kiergegaard.
Ik lees de afgelopen maanden alles wat los en vast zit omdat de wereld best verwarrend is en ik terwijl we voorwaarts gaan, de wereld en het heden wil begrijpen. Onlangs las ik een artikel waarin werd geconstateerd dat de wereld uiteenvalt in twee kampen, dat van de winnaars en dat van de verliezers.  Enerzijds kun je vaststellen dat het nooit beter is gegaan met de wereld dankzij de globalisering: miljoenen mensen worden uit de armoede getild, de honger neemt af, de gezondheidszorg verbetert, er vallen minder doden in oorlogen, het gaat vooruit met vrouwen- en kinderrechten. Je kunt ook vaststellen dat er barbaarse oorlogen woeden, dat duizenden verdrinken op weg naar een beter bestaan, en dat we in de politiek een herhaling beleven van de jaren dertig van de vorige eeuw, met alle gevaren van dien.
Nieuw is dat de Westerse wereld in het kamp van de verliezers zit. Wat we in het Westen nu meemaken, is de reactie van verliezers. We zien het bij de verkiezing van Trump, bij de steun voor een Brexit in Engeland, de winst van Syriza in Griekenland, de opkomst van Podemos in Spanje, die van extreem-rechts in Frankrijk en in Nederland ligt Wilders aan kop in de peilingen. Surfend op een golf van angst speelt hij mensen uit elkaar. De mondiale ontwikkeling mag gunstig zijn, er zijn te veel mensen die niet profiteren van de globalisering.
Ik mag dan in de war zijn, daarin sta ik blijkbaar niet alleen, economen en opiniemakers zijn het er over eens dat er nog geen goede analyse van wat er werkelijk gaande is, niet alleen in Nederland, maar in de hele westerse wereld.
De onderstroom van onvrede over het verdwijnen van zekerheden en de teleurstelling in de ‘linksmensen’ is stevig. Maar desondanks moeten we het leven wel voorwaarts verder leven. We kunnen het ons in elk geval niet veroorloven om lijdzaam af te wachten. Door de onvrede heen kun je óók horen dat kiezers, ook die van Trump en Wilders, hopen op verandering. Vanuit het gevoel dat men geen grip meer heeft op hun leven. Dat de vooruitgang aan hen voorbij gaat en dat steekt.
Als PvdA moeten we daar dus iets aan doen, het liefst zo concreet mogelijk. Het nieuwe   verkiezingsprogramma van de PvdA biedt handvatten: geef mensen de mogelijkheid om eerder te stoppen met werken, bied gelijke kansen in het onderwijs en pak oneerlijke concurrentie en belastingontwijking aan. Op die manier moeten we proberen voor nieuwe zekerheid en verbinding te zorgen, waarbij iedereen die iets moois wil maken van Nederland erbij hoort.
Het vergt hoe dan ook een lange adem. Immers, een gevoel van niet gehoord te worden, los je niet alleen met maatregelen op. Het vraagt om de bereidheid naar elkaar te luisteren, ook als je het aanvankelijk oneens bent. Het vergt oprechte nieuwsgierigheid naar elkaars werkelijkheid en naar ideeën over hoe het beter kan.
Het leggen van nieuwe verbindingen is een opdracht waar PvdA’ers de schouders onder moeten zetten. Dat geldt voor de tweede kamer verkiezingen in 2017 en de gemeenteraadsverkiezing van 2018.
Ik blijf geloven in een sociaal democratie die staat voor een tolerante samenleving met oog voor mensenrechten en betrokkenheid met de rest van de wereld. Samen werken aan een betere toekomst. Hier en elders.