KUSSEN

Wie de afgelopen weken tv keek, kan het bijna niet ontgaan zijn: het filmpje waar­mee werd aangekondigd dat prinses Margriet van Oranje Nassau en burger Pieter van Vollenhove dezer dagen veertig jaar getrouwd zijn, en dat op de trouw­dag als een soort van dit-is-uw-leven-programma zal vertoond worden.

In het aankondigingsfilmpje zit de journaalregistratie van de huwelijksvoltrekking. Je ziet onder meer dat Pieter zijn nieuwe echtgenote ontsluiert en haar een kus geeft.

Naarmate ik die scène vaker zag, werd ik onzekerder over de gelaatsuitdrukking van Margriet. Ze wendt na de kus het gelaat af met een soort wegebbende glimlach waar­door in de paar tellen die dat duurt, allerlei emoties lijken op te treden, varië­rend van gelukzaligheid tot teleurstelling, ja weerzin bijna. Bij de zoveelste keer viel me opeens op dat Pieter háár kust, maar kust zij hem?

Ik was meteen terug in de jaren zestig, zeventig. Woelige tijden. Maagdenhuis­bezet­ting, studenten op de barricades in Parijs. Baas in Eigen Buik, Wij Vrouwen Eisen. Vrouwen in de PvdA werden Rooie Vrouwen. In die tijd veranderde ook de eti­quet­te van de begroeting tussen mannen en vrouwen.

Ik was voordien gewend dat, als het al tot kussen kwam, ik een kus gaf op de wang van de dame en er van haar een terug kreeg. Ik zal nu niet uitweiden over de geval­len waarbij dat mis ging. Waar ik naar toe wil is dat er een verandering in die cere­mo­nie kwam: je gaf als man uitdrukking aan je beleefdheid door het niet bij één wang te laten, maar ook een kus op de andere wang te drukken. Echter, bij het wis­selen van wang kreeg de dame amper nog tijd om kussen terug te geven. Als er één lukte was het al mooi. En ze leken het wel best te vinden, de meeste dames.

Het werd nog gekker. Ik kan me de dag nog heugen dat een vriendin met een nieu­we vriend bij ons kwam aanzetten, die beweerde dat het niet meer zonder dérde kus kon. En, verdomd, al gauw zag je vrouwen bij de begroetings­ceremonie hun wangen niet één, niet twee, maar driemaal aanbieden. Er was geen houden meer aan! Hoezo, emancipatie!?

Als je ziet hoe de gewoonte zich heeft ontwikkeld, mag je bijna spreken van een schandvlek op de vrouwenemancipatie. Let maar eens op en tel voor de aardigheid de vrouwen die nog de moeite nemen een kus terug te proberen. En let op hun gelaatsuitdrukking…

[januari 2007]