HET
Uit de pers pikte ik op dat de Amerikaanse president G.W. Bush Jr. laatst in Margraten tien minuten te laat aankwam. Koningin Beatrix en premier J.P. Balkenende (verrek: ik schreef het in één keer goed!) hadden al even in de regen staan kleumen en een paraplu laten aanrukken, toen de hoge bezoeker eindelijk arriveerde. Naar ik begreep, verontschuldigde de heer Bush zich bij de koningin voor zijn verlate komst, waarbij hij haar enige malen op de schouder klopte.
U weet dat ik geen hekel heb aan de leden van ons koningshuis, maar verder heb ik ook weinig andere gevoelens jegens hen. Toch vlamde er, toen ik het las, iets van haat in mij op, iets van: blijf met je poten van onze koningin af, proleet! Toen had ik nog niet eens gelezen dat de verslaggever meende gezien te hebben dat de koningin verstijfde bij deze ongewenste intimiteit.
Het verslagje zette me weer eens aan het mijmeren over het koningschap. Zo verzeilde ik langs omwegen bij Godfried Bomans’ Erik, of het klein insectenboek.
Erik wordt, kort nadat hij in de insectenwereld is beland, door een wesp uitgenodigd in diens woning, waar hij kennis maakt met de familie. Bij het uitwisselen der beleefdheden voelt Erik zich weinig op z’n gemak; de gastheer en zijn echtgenote maken herhaaldelijk toespelingen op hun hoge komaf. Raadselachtige uitspraken, zoals “Men is het of men is het niet”. Des te pijnlijker voor de kleine Erik, omdat men wil weten of zijn familie het eveneens is, zonder dat hem duidelijk wordt wat het is.
Bomans bedoelt in deze episode kennelijk de adel op de hak te nemen, maar de werkelijkheid is minder luchtig. Nog maar een paar eeuwen geleden vonden de machthebbers in Nederland het gepast een koning aan te stellen en diens positie stevig in wetten te verankeren. Sindsdien mogen de leden van het koninklijk huis op staatskosten zeggen dat ze het zijn. Is men het eenmaal, dan ís men het ook. Ingewikkelder is het niet.
Overigens is een koning tegenwoordig nog steeds vrij vlug aangesteld, zoals we nog niet zo lang geleden in Spanje zagen. Afzetten zie je zelden meer, omdat we niet meer zo van gewapende revolutie houden.
Een president lijkt gemakkelijker: zelfs in de USA doorstaat niet elke president een afzettingsprocedure, zoals Nixon destijds ondervond. De republiek heeft ongetwijfeld haar voordelen, maar je kunt een Bush treffen. Dan ben je blij met iemand die het is.
[juni 2005]
