GRENZEN

Bij de mensen die met nivelleren van geen ophouden weten totdat de laatste kapita­list geschoren is, heb ik nooit willen horen. Van mij mag iemand die zich een slag in de rondte werkt, miljonair worden, als ie maar netjes zijn belasting betaalt. Nou wil het juist daar nog wel eens aan schorten. Hoe meer geld je hebt, hoe minder je kunt missen en hoe creatiever je met de belastingen schijnt te worden. Maar goed, ik heb nooit zo’n behoefte gehad om een grens te stellen aan wat iemand zou mogen bezitten.

Toch heb ik het gevoel dat de laatste jaren de grenzen van het betamelijke ver over­schreden zijn en nog dagelijks meer worden. Wim Kok had het destijds over exhi­bi­tio­nistische zelfverrijking, maar ik vind dat langzamerhand te netjes gezegd. Het begint meer te lijken op legale diefstal en bepaald niet van het soort dat mensen bedoelen die weer eens door een snelheidscamera geflitst zijn. Nee, ik bedoel het schemergebied van de ingewikkelde wetgeving waardoor rijken erin slagen voor de fiscus vrijwel geen inkomsten te hebben, terwijl je op je klompen aanvoelt dat er iets niet deugt.

Ook boekhoudkundige fraudes komen de laatste tijd uit die schemering en blijken al jaren met instemming van controlerende accountants gewoekerd te hebben. De verantwoordelijke executives weten zich vaak net op tijd eruit te draaien en hebben dan allang hun schaapjes (en veel meer) op het droge. Ik heb dan ook een voor­waarde aan mijn opvatting toegevoegd: van mij mag iemand miljonair worden, als ie maar netjes zijn belasting betaalt én zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt voor het in stand houden van het bedrijf waarmee hij de miljoenen bijeen werkt.

Het is toch idioot dat een telecombedrijf zich schijnbaar eindeloos in de schulden kan steken om het grootste van de wereld te worden en van de ene dag op de ande­re als op één na grootste failliet gaat? Nu schijnt er voor het eerst een executive niet vrijuit te gaan, maar zal hij worden veroordeeld tot het overdragen van zijn vergaar­de miljoenen aan het bedrijf dat hij naar de afgrond geloodst heeft? Ik denk het niet. Voor mijn gevoel zou dat rechtvaardig zijn, maar winstdeling- en bonusrege­lingen hebben bij mijn weten zelden een terugbetalingclausule, ook niet in geval van frauduleus geboekte bedrijfswinst.

De gewone werknemer zonder die mooie regelingen staat intussen wel op straat. Ook met schaapjes, alleen niet op het droge, maar met hongerige mondjes thuis.

[juli 2002]