BLOEMETJE

Youp van ’t Hek kan het tussen de grofheden door raak typeren. Zo zette hij alweer een tijd geleden de clubs à la Rotary in het zonnetje. Onderwerp van bespotting waren de liefdadigheidsvoorstellingen die deze clubs zo graag organiseren. Van ’t Hek wilde zich wel eens laten vermurwen door een tandarts die hem vroeg een gratis voorstelling te komen geven. Op één voorwaarde, die hij als volgt onder­bouwde. Uitgaande van 200 voorstellingen per jaar, is een avondje Van ’t Hek te kwantificeren als een half procent van zijn jaarinkomen. Als nu de bezoekers van de gewenste voorstelling allemaal óók een half procent van hun jaarinkomen zouden schenken, dan wilde hij wel komen. Gratis.

Het ging niet door.

Ik moest hieraan denken toen ik de commentaren las op een uitzending  van de RVU. Gemist, helaas. Katja de Bruin leidde de uitzending in de VPRO-gids in met deze tekst:

Een keer per maand worden 110 Haagse bejaarden verblijd met een bezoekje van het Emma­fonds. Deze charitatieve instelling ondersteunt ouderen die moeten rondkomen van uitsluitend AOW, met een maandelijkse toelage van honderd gulden. Een bezoekdame komt de envelop met inhoud persoonlijk langsbrengen en maakt meteen even een praatje. Het honderd jaar oude fonds, dat ooit door de Haagse adel in het leven werd geroepen, is onderwerp van de documentaire De terugkeer van de bedeling die Ans l’Espoir maakte voor de RVU-reeks ‘Onderstroom’.

Bedeling. Fouter kan bijna niet in de verzorgingsstaat die in de afgelopen honderd jaar is opgebouwd. Door strijd op het kapitaal afgedwongen, kun je wel zeggen. Weg met de aalmoes, wég met de bedeling. Een fatsoenlijk bestaansminimum voor iedereen, dat behoorde er te zijn in een beschaafde wereld. Toen en nu.

Een toelage van honderd gulden op een AOW’tje van nog geen 1400 is niet niks, maar wat je je daarvoor moet laten welgevallen. Als het nou nog op je giro werd bijgeschreven… Nee, er komt een welgedane mevrouw met de auto een envelop met inhoud brengen. Even onopvallend voor de buurt als een gepantserde geld­auto. Voor de alleen wonende oude man brengt de mevrouw ook nog af en toe een bloemetje mee. Gezellig. Alleen wél een tientje minder, die maand. Voor de bloe­men, kwaliteit benzinestation. Gadverdamme, wat ziek.

Als de zogenaamde betere kringen, die zulke Emmafondsen in stand houden, eens wat minder creatief met de ontwijking van belastingen omsprongen, dan was bede­ling niet nodig. Dan kon gewoon de AOW omhoog.

[april 1996]