Begroting 2019: sterk op wonen, matig op het sociaal domein

Op 13 november hebben we in de raad de begroting van 2019 in de raad vastgesteld. De eerste begroting van het nieuwe college biedt niet veel verrassingen. Zo kort na het collegeprogramma is dat ook niet verbazend.
Laten we beginnen met het goede nieuws: we werden blij van de plannen over woningbouw en gebiedsontwikkeling. Vooral de verschuiving van gezinswoningen naar gelijkvloerse woningen en de aandacht voor vrije sector huurwoningen is door de PvdA al jaren bepleit en nu staat gewoon zwart op wit. Al met al niet minder dan een trendbreuk in onze ogen. Misschien voor ons als PvdA wat zuur, omdat we zelf graag aan het roer hadden willen zitten, maar we zijn er niet minder blij om.

Zo blij als we zijn met de ambities en de plannen voor het fysieke domein, zo schril vinden we het contrast met de ambities in het sociale domein. In dat deel van de begroting worden andere woorden gekozen. Het gaat vooral om ‘het terugdringen van het tekort’ en ‘het netwerk in de nulde lijn benutten’. Altijd is de kern weer: zelfredzaamheid en eigen kracht. Zelfredzaamheid als alternatief voor professionele zorg lijkt een heilig doel op zich geworden. Maar er zijn grenzen aan de zelfredzaamheid.
Zo waren de transities en de decentralisatie naar de gemeente ook nooit bedoeld. Het doel was om betere zorg te kunnen leveren, meer toegesneden op de wensen en behoeften van mensen zelf, maatwerk. Langer thuis kunnen wonen, omdat je het wilt, niet omdat het moet. Meer hulp van je kinderen, als die dat kunnen, willen en toevallig ook nog in de buurt wonen en niet omdat de gemeente dat vindt. Meer vertrouwen in de professional om die zorg te leveren die nodig is, niet om de professional in te wisselen voor vrijwilligers.
Daar komt nog eens bij dat we als gemeente een alarmerende brief van het Rijk hebben gekregen die ons als gemeente confronteert met bezuinigingen, ook al voor het lopende jaar. Deze zomer dachten we nog in 2018 weer met het geld uit te komen. Helaas, ook 2018 sluiten we weer af met een tekort. Ook de komende jaren krijgen we minder geld van het Rijk dan waar we op gerekend hadden. Dat baart ons zorgen, grote zorgen.
Juist in het sociale domein is al heel veel bezuinigd (denk aan de huishoudelijke hulp) en zijn juist investeringen nodig (voor de innovatie van de zorg). En nu wordt er dus nog verder geknepen. Als PvdA vinden we dat het geschuif van miljoenen door het Rijk niet ten koste mag gaan van de kwaliteit van de zorg aan onze inwoners. Maar we zijn er wel bang voor.
Dat betekent dat we in de raad de vinger aan de pols moeten houden en we hadden daarover de politieke discussie allang moeten starten. Welke keuzes gaan we maken en wat mag er beslist niet gebeuren? Maar intussen is 2018 bijna voorbij en er is nog maar heel weinig écht tot stand gebracht voor de inwoners van Houten. We kunnen ons goed voorstellen dat veel inwoners van Houten vinden dat er veel te weinig gebeurt. Politiek-bestuurlijk gezien liggen we inderdaad zo langzamerhand aan de hartbewaking.
Wat ons betreft moeten we dus aan de bak over de keuzes die met name in het sociale domein genomen moeten worden. Zoals het er nu uitziet komen we ruim één miljoen tekort op de jeugdzorg. De vraag naar jeugdzorg sinds 2015 met 14% is toegenomen en de bijdrage van het rijk vanaf 2016 met 7% afneemt. Gelukkig heeft dit geen effect op de hulpverlening en ook zullen we dat voor komend jaar financieel nog wel fixen. Maar een kind kan zien dat je dat niet heel lang kan volhouden. En als je dan gaat schuiven met geld, moeten we weten wat de consequenties zijn voor andere onderdelen van het sociaal domein, zoals de WMO.
In die lijn ligt ook een ander onderwerp dat ons nauw aan het hart gaat: de tegemoetkoming in de zorgkosten voor chronisch zieken en gehandicapten met een laag inkomen die we sinds 2014 in Houten kennen. Met deze regeling kan deze groep zich voor goede medische zorg verzekeren. Begin november meldde het Centraal Planbureau dat de armoede in het steeds rijker wordende Nederland weer groeit. Medische kosten zorgen in die situatie voor hoofdbrekens zeker als je chronisch ziek of gehandicapt bent. Er komen zo’n 650 aanvragen per jaar binnen waarbij er zo’n 450 worden toegekend. De meeste afwijzingen komen doordat met stuit op de inkomenseis van 120% van de bijstandsnorm. De PvdA wil (al heel lang) de regeling verbreden voor mensen met een laag inkomen maar die boven deze norm zitten, denk aan de vele zzp-ers die Houten kent. Heel veel gemeenten, ook in onze regio, zijn ons al voorgegaan om voor deze regeling de inkomensgrens van 130% te hanteren.
In het collegeprogramma staat dat we een evaluatie komt over deze en andere regelingen die mensen met een laag inkomen tegemoet komt. Maar daarna bleef het stil en had het er alle schijn van dat de evaluatie in een diepe la zou verdwijnen. Dat mag niet gebeuren. We hebben het college dan ook herinnert aan hun belofte en we hebben nu de toezegging gekregen dat de evaluatie uiterlijk het voorjaar 2019 klaar is.
Als PvdA stellen we ons constructief op bij dit college, maar we zullen blijven vechten voor inwoners van Houten die onze extra zorg en ondersteuning nodig hebben. In ons beginselprogramma staat: “In een wereld vol kansen op succes en kansen op falen, moeten mensen de zekerheid hebben dat tegenslag niet betekent dat je aan de kant komt te staan. Een fatsoenlijk bestaan is het minste waar mensen van op aan moeten kunnen.”