In een bomvol theater Aan de Slinger ontving de PvdA Houtenop 7 februari Job Cohen, oud-politiek leider van de PvdA en Tim ’S Jongers, directeur van de Wiardi Beckman stichting, het wetenschappelijke bureau van de PvdA. Zij waren de gastsprekers bij de 13e Arie Groeneveltlezing die de PvdA Houten jaarlijks organiseert.
Meer dan 200 mensen uit Houten en ver daar buiten kwamen die avond naar de lezing met als hoofdthema ‘de toekomst van de progressieve beweging in Nederland’. Een onderwerp dat veel mensen aan het hart gaat, zeker nu het -voor sociaaldemocraten- politiek guur weer is in Nederland, rechts conservatieve politiek steeds meer aan de macht komt en populisten verhalen vol loze beloften en roze horizonten vertellen.
Job Cohen stelt dat tot zijn spijt de sociaaldemocratie niet meer een factor van betekenis is zoals in de hoogtijdagen van de sociaaldemocratie, de tijd van Arie Groenevelt. Cohen heeft in zijn politieke leven al vaak gepleit voor meer samenwerking in de progressieve vleugel en dat er in heldere taal duidelijk gemaakt moeten worden waar we voor staan, wat onze idealen zijn en hoe we die denken te realiseren. “De eerste stap is gezet door de samenwerking tussen GroenLinks en PvdA, maar dat is nog slechts een eerste en kleine stap.”
De klassiek sociaaldemocratische waarden van spreiding van kennis, macht en inkomen heeft volgens hem niets aan belang ingeboet. Hij voegt er wel aan toe dat er in deze tijd een aantal aanvullende waarden essentieel zijn: veiligheid, vrijheid, gelijkheid en broederschap. Cohen onderstreepte dat we onze idealen op een zodanige manier over het voetlicht moeten brengen dat kiezers er van overtuigd raken dat dat hen zekerheid in hun bestaan geeft en ons daarom weer gaan vertrouwen.
Zekerheid als het gaat om essentiële aspecten van het leven: een baan, een inkomen, een huis, goede gezondheid, onderwijs, veiligheid, een rechtvaardige samenleving.
Tim ’S Jongers vindt dat de progressieve politiek al een goed verhaal heeft. Een verhaal van hoop, waarbij vertrouwen in elkaar en de overheid centraal staat. Want zonder dat vertrouwen is er stilstand: een periode waar we volgens hemnu middenin zitten. Hij stelt dat in de voorbije decennia te vaak verondersteld werd dat welvaartgroei als ‘vanzelf’ zou zorgen voor een rechtvaardige en sociale samenleving.
Hij constateert dat welvaartsgroei geen gelijkmaker is gebleken. De toenemende welvaart van de laatste halve eeuw is niet terecht is gekomen onderaan de maatschappelijke ladder. Teveel gaat naar te weinigen. Veel rechtse politieke partijen hebben het thema bestaanszekerheid in de mond, maar het valt ’S Jongers op dat het dan vooral gaat om behoud van zekerheden en werk en inkomen.
Als het daar alleen om zou gaan wordt het garanderen van bestaanszekerheid een relatief simpel verhaal: minimumloon en bijstand omhoog, kosten voor energie omlaag en klaar is Kees. “Dat klinkt logisch, maar bestaanszekerheid is geen geldkwestie.” Om te kunnen zijn wie je wil zijn en te kunnen worden wie je wil worden, heb je een basis nodig waar je op kunt rekenen en bouwen.
Dat zijn onze sociale grondrechten: het recht op werk, huisvesting, bestaanszekerheid (als in spreiding van welvaart), gezondheidszorg, onderwijs en een gezonde en veilige leefomgeving. En in de huidige tijd verkeren al onze sociale grondrechten in crisis: er is een wooncrisis, zorgcrisis, onderwijscrisis, arbeidsmarktcrisis, bestaanszekerheidscrisis en leefomgevingscrisis.
Het is noodzakelijk om een progressieve agenda voor de 21e eeuw uit te denken. Samen met bondgenoten uit de vak- en milieubeweging, met bedrijven die voorop lopen en jong en oud die zich inzetten voor een groener en socialer Nederland. “We moeten terug in de haarvaten van de samenleving. Met trots op onze idealen en een doorleefd en doorvoeld verhaal van hoop en vooruitgang, in plaats van een verlangen naar een verleden dat nooit geweest is.”
’S Jongers roept op om dat verhaal vanuit een offensieve houding te vertellen en vooral veel luider te brengen. Dat is hard nodig volgens hem: “Links is verworden tot een scheldwoord, terwijl zij die schelden veel van hun verworvenheden te danken hebben aan vroegere linkse agenda’s.”
Het goede nieuws is: dat verhaal is er. “Een verhaal waarin we een toekomst van hoop schetsen tegenover de angst. Een toekomst waarbij we tegenover de verdeeldheid de samenwerking laten zien. Een toekomst waarbij we tegenover de zondebok de verantwoordelijkheid en solidariteit plaatsen. Maar bovenal: een toekomst waarbij we ons als links progressieven niet langer laten wegdrukken en excuseren omdat we de wereld beter willen maken, maar daar gewoon focking trots op zijn.“
Verder lezen?
