REGELS

Meer dan honderd jaar geleden stelde de econoom Vilfredo Pareto dat 80% van de economie in Italië beheerst werd door 20% van de mensen. Onder economen, leer ik uit Wikipedia, heet dat dan ook het Paretoprincipe. Nooit geweten dat die gerich­te stelling de oorsprong is van wat tegenwoordig populair de 80-20-regel heet. Die regel wordt sinds Pareto op van alles en nog wat toegepast. Het is ook verleidelijk om van alles en nog wat in regels te vangen, want dan kun je veel makkelijker gren­zen stellen.

We hadden nog niet zo lang geleden een minister voor immigratiezaken die zwaar op regels leunde, zo zwaar dat ze niet moe werd te zeggen dat regels nu eenmaal regels zijn. Ik speel ook graag met die 80-20-regel en schuif daarbij creatief met de verhouding als het me zo uitkomt.

Actueel is dezer dagen bijvoorbeeld de vraag waaraan de overheid ons belastinggeld wil uitgeven. Zou het een houdbare stelling zijn dat 80% van alles gewoon goed gaat en dat we van de kosten maar 20% hoeven uitgeven aan dagelijks onderhoud en 80% aan wat fout gaat? Die vlieger gaat vast niet op voor alle sectoren.

Neem de politie. Houdt 20% van de bevolking zich niet aan de wet en geven we 80% van de kosten uit aan opsporing en handhaving? Mijn gevoel zegt dat de verhouding hoger ligt, los van de vaste kosten voor het hebben van een politie­macht. Ik verkeer natuurlijk in bevoorrechte kringen, waar ik de narigheid vooral van horen zeggen heb, maar over het geheel neig ik toch naar de opvatting dat meer dan 90% van de mensen zich nooit misdraagt en de rest meestal ook niet.

Dat brengt me – even tussendoor – op de media die hun best doen om ons onop­hou­delijk nieuws te brengen. Dingen die goed gaan zijn geen nieuws, die zijn voor het Jeugdjournaal. Je hoort dus alleen maar over narigheid, hevig aangedikt door wat de reporter er wel niet van denkt. En niet een paar keer op een dag, maar elk uur wéér. Niks 80-20! 100-0!

Maar ik dwaal af. Er wordt flink gescholden op regels en dat is nogal keurig gezegd. We bedenken van alles om onszelf te kunnen beschermen, maar als we er zelf last van hebben, dan hoeven we het opeens zo nauw niet te nemen, vinden we. Afschaffen dus!

Zou 80% van de regels 20% van die vervelende bijwerkingen veroorzaken? Of andersom?

[september 2008]