ASPERGES
Wat kijk ik er toch elk jaar naar uit, naar de aspergetijd. Niet om de asperges, de witte dan, want daar ben ik niet zo gek op, maar om de neveneffecten. Wie de kranten de laatste tijd een beetje heeft bijgehouden, kan het jaarlijks gekrakeel niet zijn ontgaan.
Elk jaar is het weer spannend of die bleke uitlopers op tijd geoogst kunnen worden en door wie.
De witte asperge deugt niet, zomin als het pekineesje met zijn aangekweekte ademhalingsmoeilijkheden, of ingezwachtelde Chinese meisjesvoetjes en dergelijke doorgeschoten menselijke bedenksels. Het is toch te gek voor woorden dat je met slavenarbeid een ongezond bleke stengel produceert, terwijl een smakelijke groene asperge tevreden is met een beetje schoffelen. Nee, het enige goeie van de witte asperge is dat hij de discussie over arbeidsrecht en arbeidsplicht steeds weer oprakelt.
Ook dit jaar probeert de overheid weer wat langdurig werklozen uit het dal te commanderen en willen de aspergetelers liever de oude, vertrouwde Poolse arbeiders op het land. De krant blaast het vuurtje nog eens lekker aan door geïnterviewde werklozen te laten zeggen dat ze natuurlijk wel het land op zullen moeten als ze tot de uitverkorenen behoren, maar dat ze zich na een uurtje wel weer ziek melden. En heus niet alleen De Telegrof, hoor. Als dan ook nog de vakbonden, balancerend tussen arbeidsdwang en onderbetaling, roepen dat Polen best mogen, maar wel tegen het minimumloon, dan is de verwarring compleet.
Nou is het natuurlijk ook allemaal ingewikkeld. Was het maar alleen de “verwende” werkloze die zijn rug niet in de waagschaal stelt om een paar honderd gulden per maand extra te verdienen, tegenover de Pool die bereid is om onder erbarmelijke omstandigheden (zegt de ARBO-wet niks over aspergeteelt?) een Pools burgermanskapitaal bijeen te sloven. Neen, er is ook nog de veelgeprezen vrije markt:
Als inlandse asperges te duur zijn door de prijs die het steken zou moeten kosten, dan liggen al gauw de buitenlandse in de winkel, want door de concurrentie in de vliegtarieven en de kunstmatig goedkoop gehouden vliegtuigbrandstof, heb je binnen een dag asperges uit Ethiopië in huis die wel tegen een hongerloon gestoken zijn. Al is dat loon naar plaatselijke maatstaven misschien heel behoorlijk, zodat je nog niet eens van uitbuiting hoeft te spreken. Vraag trouwens maar eens aan bloemenexporteurs hoe handig lage luchtvrachttarieven zijn. Voor het bedrijfsleven is het prachtig dat afstanden zo klein geworden zijn. De zegeningen van de vrije markt.
Gek eigenlijk, dat je Bolkestein daar nooit over hoort: hoe de vrije markt voor vluchtelingen de drempel verlaagt om per vliegtuig naar Nederland te kunnen komen.
[mei 1995]
