Windturbines bij de Goyerbrug

Afgelopen dinsdagavond, 1 oktober, heeft de raad een definitief besluit genomen om windturbines te plaatsen in het buitengebied, bij de Goyerbrug.
In mei hadden we als PvdA onze zorgen al geuit over de landschappelijke inpassing en het proces om tot draagvlak te komen. Die zorgen hadden we en die zorgen zijn gebleven.
Het dilemma voor de PvdA is dat we helemaal niet tégen windenergie zijn. Sterker nog we vinden dat de ambitie niet groot genoeg kan zijn. Immers in 2050 moet Nederland volledig onafhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. Maar het is een minstens even grote ambitie om dit mét de samenleving te doen.
We weten dat de hele achterban van de PvdA de ambitie om Houten duurzaam te maken ondersteunt. De meningen lopen echter zeer uiteen als het over de Goyerbrug gaat. De verhoudingen vóór- en tegenstanders van dit specifieke project ligt ongeveer 50-50. Als fractie hebben we onze bezwaren tegen dit raadsvoorstel keer op keer kenbaar gemaakt. Tegelijk hebben we ook recht willen doen aan het andere geluid uit onze achterban, namens wie wij in de raad zitten. Eén stem is daarom gegaan naar de ambitie om Houten duurzaam te maken.
Hieronder de tekst die de PvdA ingebracht heeft.
“In mei heeft deze raad zich gebogen over de voorlopige verklaring van geen bedenkingen: nu het is moment van de waarheid. Dit college staat op het punt een eeuwigdurende vergunning af te geven voor het plaatsen van industriële windturbines in het buitengebied. Aan ons als raad om daar toestemming voor te geven.
We hebben eerder onze zorgen geuit over de ruimtelijke inpassing en over het proces om draagvlak te verwerven. De ruimtelijke inpassing voor turbines met een ashoogte van 166 meter is een veel te grote stap. En deze hoogte weten we pas sinds de gemeente de aanvraag van de initiatiefnemer heeft ontvangen, eind vorig jaar. De turbines van Windpark Goyerbrug worden één van de grootste op land tot nu toe in Nederland. Het stoorde ons en het stoort ons nog steeds dat de hoogte van de turbines door het college totaal niet wordt geproblematiseerd, noch het feit dat we de consequenties voor de leefbaarheid voor omwonenden niet kunnen overzien. De ruimtelijke inpassing is het enige aspect waar we als gemeente écht iets over te zeggen hebben. Als gemeente heb je de verantwoordelijkheid om daar een eigen afweging over te maken.
De wethouder zal zeggen dat ze het nog een keer heeft laten onderzoeken of het past. Maar wat waren de alternatieven voor typen en aantal van de bouw van de turbines, dat is niet onderzocht. Het tweede adviesbureau dat ze hier voor ingeschakeld heeft, geeft wel degelijk aan dat bij landschappelijk inpassingen kanttekeningen te plaatsen zijn. Men spreekt over verdwerging van het landschap op meso niveau, oftewel, binnen een straal van 3-5 km domineren cq verpesten de turbines het landschap van het Kromme Rijnstreek.
Wat ons nog meer dan in mei, tegen de borst stuit, is het inspraakproces. Het is er de afgelopen maanden niet beter op geworden. Ik breng in herinnering dat het college zélf een grote broek aangetrokken heeft dat draagvlak ‘heel belangrijk’ is. In juni werd al duidelijk dat dit het college daar vervolgens een hele eigen draai aan geeft, door dit te vertalen naar een ‘een zekere acceptatie’ bij direct omliggende families (14 van de 15 heeft een compensatie regeling geaccepteerd).
En toen kwamen de zienswijzen, 23 stuks, 86 indieners. Tijdens de RTG werd in onze ogen pijnlijk duidelijk met wat voor overheid inwoners te maken krijgen: juridisch strikt formalistische verweer met als uitkomst dat er een punt en een komma wordt aangepast. En het helpt ook niet als het college zich keer op keer op het standpunt stelt dat zij ‘niet anders kan’, ‘helaas gebonden is aan de provinciaal ruimtelijke structuurvisie’. Dat is simpelweg niet geloofwaardig. Het is voor onze fractie overduidelijk dat achter deze formele houding, een college staat die zélf deze industriële turbines op die plek wil. We kunnen ons heel goed voorstellen dat de inwoners, in het bijzonder de indieners van de zienswijzen dit ervaren als pure machtspolitiek.
En wat doen de coalitiepartijen? Die slikken schijnbaar zonder veel moeite enorme meloenen door. Onlangs hoorde ik de fractievoorzitters van VVD en GL in een radioprogramma van Houten FM vertellen dat men wel inziet dat de plaatsing van de turbines “niet leuk” is voor de omwonenden, ik citeer: ‘Het is gelukkig niet voor altijd, ze staan er voor 30 jaar, we hebben ze nu eenmaal tijdelijk nodig”. Ik herhaal “niet leuk” ; ‘tijdelijk nodig’, ‘maar 30 jaar’. Dat noem ik verdwerging van de problematiek. Dat is de problemen van mensen niet serieus nemen, maar het voor jezelf minder erg maken! Daar kopen de inwoners echt niets voor. Elke vorm van industrie die hier aangevraagd was, had kunnen rekenen op tegenstand van deze partijen en was nooit vergund geweest. Maar dit wel.
En hoe rijm je trouwens de eeuwigdurende vergunning die je afgeeft met het tijdelijke karakter? Alleen al daaruit blijkt dat deze bezwering een wassen neus is!
Waarom is er niet vanaf het begin gezocht naar een synthese van belangen. Bij andere maatschappelijke dilemma’s hebben dit ook gedaan zoals bij Den Oord; bij Fort Honswijk, bij Dikke Boom. Met de hulp van een procesbegeleider wordt voor- en tegenstanders gefaciliteerd. De klacht van de indieners is dat men zich onbegrepen voelt, in de steek gelaten, platgewalst door een bestuursapparaat. Hun verweer heeft hen bloed, zweet en tranen aan de keukentafel gekost, terwijl de gemeente zich door het een na het andere adviesbureau liet bij staan. Dat is een ongelijke strijd geworden. En dat terwijl dit college zich voorgenomen had (citaat): “Over grote maatschappelijke opgaven, in gesprek te gaan met inwoners, maatschappelijke organisaties en ondernemers. En in samenwerking met hen komen we tot concrete en breed gedragen oplossingen.” Die belofte is in elk geval niet ingelost.
Onze fractie vindt de wijze waarop invulling gegeven is aan de beantwoording van de vragen en de bejegening niet passen met hoe wij in Houten participatie vorm willen geven. We kunnen ons goed indenken dat inwoners die bejegening arrogant vinden. Een aantal raadsleden van de coalitie gaven de afgelopen te kennen, “dat ’t de volgende keer anders moet”. Beste collega: dit wás de volgende keer! De kans is verkeken, the damage done en de coalitie heeft het laten gebeuren.
Hoe nu verder: we kunnen ons opmaken voor jarenlange juridische procedures en verharding in de samenleving. En geef de mensen eens ongelijk. Als ik sarcastisch zou willen zijn, zou ik kunnen voorstellen om de Universiteit van Utrecht alvast te boeken voor een evaluatie in 2021, die dan ons ook over dit dossier de oren gaat wassen.
We willen een toezegging doet dat een participatiestrategie en/of participatieplan zoals bedoeld in de Omgevingswet, onderdeel uit maakt van de verdere implementatie. Doel is te waarborgen dat de omwonenden het recht op participatie houden. Deze omissie is aangereikt door de advocaat van één van de indieners van de zienswijzen. Mocht dit geen voornemen zijn, dan horen we graag wat de overwegingen van het college zijn.
De PvdA hecht er aan om te melden dat wat ons betreft de ondernemer geen blaam treft, hij heeft lang in de wachtkamer gezeten; vanuit zijn perspectief er alles aan gedaan om zijn onderneming te starten, het is zijn goed recht om plannen te maken en aan ons voor te leggen.
Dat het college en wij als raad ambities hebben ten aanzien van de energie transitie stellen we zeker ook niet ter discussie. In 2050 moet Nederland een volledig duurzame energievoorziening hebben en volledig onafhankelijk zijn van fossiele brandstoffen. De ambitie kan niet groot genoeg zijn. Maar het is óók een ambitie om dit mét de samenleving te doen. Het feit dat bewoners zich gepasseerd voelen, leidt tot afkalvend draagvlak voor de energietransitie én als overheid draag je op dit manier bij tot verzet tegen windturbines. En dat is zonde, want de echte verduurzaming begint pas net.
De PvdA is niet tegen windenergie, maar onze bezwaren bij de voorlopige verklaring zijn ongewijzigd, zowel met betrekking tot de ruimtelijke onderbouwing als met betrekking tot het draagvlak. Vanzelfsprekend geven we een tegenstem door onze bezwaren die we hebben bij dit raadsvoorstel. Maar we zijn ook vóór de ambities om Houten duurzamer te maken. Om dat te onderstrepen zullen wij als PvdA-fractie verdeeld stemmen. Onze oproep is: zet in op het belang van de realisatie van een succesvolle energietransitie met inwoner en zet bewoners die ageren tegen windturbines niet weg als ‘anti-klimaat’! We hebben iedereen nodig!