SCHULDEN

Hoe komen mensen terecht in de schuldhulpverlening? Dat was voor mij een van de onderliggende vragen toen ik zat te kijken naar Buitenhof gistermorgen.

Daar debatteerden twee rechters vanuit verschillende gezichtshoek over het besluit van de gezamenlijke Amsterdamse kantonrechters om geen zaken meer te accepteren van het Openbaar Ministerie die dienden om mensen door gijzeling, een paar weken in de nor, te dwingen hun schulden te betalen.

Het klinkt zo gemakkelijk: iemand heeft een boete opgelegd gekregen, heeft even geen geld om die te betalen, schuift de betaling voor zich uit, krijgt een betalingsherinnering, met een boete wegens te late betaling, heeft nog steeds geen geld en zo voorts. Was het nu nog maar een medewerker van vlees en bloed die vaststelt dat er nog niet betaald is, dat het zachtjesaan tijd wordt dat het geld binnen komt en een eerste herinnering stuurt, dan kon die vooraf nog eens even bellen wat er aan de hand is, maar nee: tegenwoordig zit alles in de computer, waardoor we helemaal geen mensen nodig hebben die herinneringen sturen. De computer zorgt zelf voor de herinnering, de tweede herinnering, de aanmaning en tenslotte een laatste aanmaning en dan een bericht naar de deurwaarder. Als je mazzel hebt, dan heeft de programmeur eraan gedacht om ergens in het geautomatiseerde incassoproces een lijstje af te drukken van dreigende probleemgevallen, waardoor er alsnog iemand, een medewerker van vlees en bloed, even een telefoontje pleegt en helpt het probleem op te lossen.

Daar zit hem natuurlijk ook de kneep: hoe minder mensen je nodig hebt, hoe lager je kosten zijn en uiteindelijk is er geen redden meer aan, want dit gebeurt niet alleen bij boetes maar ook bij terugvordering van toeslagen en noem maar op. Het probleem loopt maar door, mensen worden het zat, maken hun post niet meer open en dan staat de deurwaarder daar opeens voor de deur… Heb je genoeg geld in huis, dan kun je meteen je probleem oplossen, maar wie geen geld heeft is de klos, die gaat uiteindelijk achter de tralies.

Ik begrijp dat die Amsterdamse kantonrechters geen gijzelingszaken meer accepteren als er niet een dossier bestaat hoe het zover heeft kunnen komen met de betalingsachterstand. Jammer alleen dat er niet veel eerder iemand, een mens van vlees en bloed, was die kon begrijpen waar het fout ging en hulp bieden om erger te voorkomen.

[april 2015]